De EU-levels. Een holistische benadering van duurzaamheid.

Level(s) is een raamwerk van kernindicatoren voor duurzaamheid van gebouwen. Het kan worden gebruikt om te rapporteren over de prestaties van nieuwbouw- en grote renovatieprojecten met als doel te verbeteren. Het is bijzonder nuttig omdat het holistisch is opgesteld.

In dit Sustacon bouwprofartikel gaan we in op

1.     Wat het precies is en hoe je het kan aanwenden

2.     De zes concrete doelstellingen en de 16 nuttige indicatoren

3.     Hoe het precies werkt

I. Wat is Level(s) en hoe kan het gebruikt worden?

Level(s) is een officieel Europees raamwerk van kernindicatoren voor de duurzaamheid van gebouwen. Het is ontworpen om professionals die een rol spelen in de planning, het ontwerp, de financiering en de uitvoering van bouwprojecten in staat te stellen een duidelijke bijdrage te leveren aan bredere milieuverbeteringen op Europees niveau.

Het streeft ernaar een gemeenschappelijke taal van duurzaamheid voor gebouwen te vestigen door kernindicatoren voor de duurzaamheid van kantoor- en woongebouwen te definiëren. Het Level(s)-raamwerk biedt een set van indicatoren en gemeenschappelijke meetmethoden om de duurzaamheidsprestaties van gebouwen gedurende hun levenscyclus te meten, waarbij de volgende vieraspecten worden beoordeeld:

-        Milieuprestaties,

-        Gezondheid en comfort,

-        Levenscycluskosten en -waarde,

-        Potentiële risico's voor toekomstige prestaties.

Wie kan er gebruik van maken en waarom zou men dat doen?

1) Projectontwerpteams (o.a. projectmanagers, architecten, ingenieurs en kostendeskundigen)

-        Het biedt een eenvoudige structuur die aan klanten kan worden gepresenteerd om de aandacht te richten op duurzaamheidsaspecten.

-        Het ondersteunt de gebruiker in elke fase van een project met richtlijnen voor het maken van nauwkeurige prestatiebeoordelingen.

-        Het richt zich op de prestaties van het voltooide gebouw en de stappen die tijdens de ontwerpfase moeten worden genomen om hoge prestaties te garanderen.

-

2) Klanten en investeerders (o.a. vastgoedeigenaren, ontwikkelaars en investeerders)

-        Het biedt een duidelijke set prioritaire prestatieaspecten om de aandacht op te richten, wat een basis vormt voor instructies aan ontwerpprofessionals.

-        Het zorgt voor transparantie in de rapportage van prestatiebeoordelingen, evenals de bijbehorende gegevens, rekenmethoden en aannames.

-        Het identificeert hoe de kosten en risico’s die samenhangen met de prestaties van een gebouw kunnen worden geborgd en beheerd om langdurige waarde te leveren.

-

3) Publieke beleidsmakers en inkopers (op lokaal, regionaal en nationaal niveau)

-        Het biedt een duidelijke set van prioritaire prestatieaspecten om de aandacht op te richten, samen met een gestandaardiseerde basis voor het stellen van eisen voor nieuwe en gerenoveerde gebouwen.

-        Het biedt de basis voor acties en vereisten die kunnen bijdragen aan de koolstofreductiedoelstellingen van de lidstaten, regionale en lokale overheden, evenals bredere duurzaamheidsdoelen.

-        Het richt zich op prestatieaspecten die van direct financieel belang zijn voor publieke autoriteiten en instanties, zoals operationele en onderhoudskosten.

Waarvoor kan het gebruikt worden?

Het rapporteren over de prestaties van een bouwproject met behulp van Level(s) houdt in dat u een breed scala aan gegevens verzamelt, beheert en verwerkt die betrekking hebben op de prestaties van een gebouw. Voorbeelden van gegevens die relevant zijn voor Level(s) zijn opgenomen in de onderstaande tabel.

Tabel 1: Overzicht van hulpbronnen en datapunten

II. De gemeenschappelijke taal van duurzaamheid in Levels

De 6 macrodoelstellingen

Het gemeenschappelijk kader van Level(s) is gebaseerd op 6 macrodoelstellingen, die beschrijven wat de strategische prioriteiten zouden moeten zijn voor de bijdrage van gebouwen aan de beleidsdoelstellingen van de EU en de lidstaten op gebieden als energie, materiaalgebruik en afval, water en binnenluchtkwaliteit.

1. Broeikasgas- en luchtvervuilende emissies gedurende de levenscyclus van gebouwen

Dit doel richt zich op het minimaliseren van de totale broeikasgasemissies van gebouwen, vanaf de productie tot het einde van de levensduur. De nadruk ligt op het verminderen van energieverbruik tijdens het gebruik van het gebouw en het aanpakken van emissies die voortkomen uit de productie en het onderhoud van materialen.

2. Efficiënt en circulair gebruik van materialen

Dit doel streeft ernaar het ontwerp en de bouw van gebouwen te optimaliseren om materiaalgebruik te minimaliseren, afval te verminderen en circulaire principes te integreren. Dit omvat efficiënt ontwerp, bouwbeheer en het potentieel voor demontage en hergebruik van materialen.

3. Efficiënt gebruik van water

Dit doel is gericht op het efficiënt gebruik van water, vooral in gebieden met watertekort. Het omvat maatregelen om waterverbruik te minimaliseren en het hergebruik van grijs water en regenwateropvang te bevorderen.

4. Gezonde en aangename binnenruimtes

Dit doel streeft naar het creëren van gebouwen die comfortabel, aantrekkelijk en bevorderlijk zijn voor de gezondheid van de bewoners. Het richt zich op de kwaliteit van binnenlucht, thermisch comfort, lichtkwaliteit en geluidsisolatie.

5. Aanpassing en veerkracht tegen klimaatverandering

Dit doel is gericht op het voorbereiden van gebouwen op klimaatveranderingen, zoals hogere temperaturen en extreme weersomstandigheden, om de gezondheid van bewoners te beschermen en risico's voor de waarde van eigendommen te minimaliseren.

6. Geoptimaliseerde levenscycluskosten en -waarde

Dit doel richt zich op het optimaliseren van de kosten en waarde van gebouwen gedurende hun hele levenscyclus. Dit omvat lagere kosten op lange termijn, verhoogd comfort en een positieve invloed op de marktwaarde van duurzame gebouwen.

De kernindicatoren

Het gemeenschappelijk kader van Level(s) bestaat uit 16 kernindicatoren. Elke indicator is geselecteerd om de prestaties en de bijdrage van een gebouw aan een specifieke macrodoelstelling te meten.

Tabel 2: Overzicht van macrodoelstellingen en de bijhorende indicatoren en meeteenheden

Een volledige Life Cycle Assessment (LCA)

Het gemeenschappelijk kader van Level(s) hanteert een levenscyclusbenadering voor de duurzaamheid van gebouwen. Om deze benadering volledig te ondersteunen, worden de kernindicatoren van macrodoelstellingen 1, 2 en 3 aangevuld met een holistische beoordeling van de milieu-impact van een gebouw (een volledige levenscyclusanalyse (LCA) van een gebouw). Door een LCA uit te voeren, kunnen de milieueffecten van een gebouw worden gekwantificeerd en kunnen de meest significante gebieden - vaak "hotspots" genoemd - worden geïdentificeerd en gebruikt als startpunt voor prestatieverbetering.

Figuur 1: Overzicht van LCA

III. Hoe Level(s) werkt

De drie niveaus

Het gemeenschappelijk kader is onderverdeeld in drie niveaus. De niveaus bieden de keuze hoe geavanceerd de rapportage over duurzaamheid voor het project zal zijn. De drie niveaus vertegenwoordigen de volgende stadia in de uitvoering van een bouwproject.

Niveau 1: het conceptuele ontwerp van het bouwproject

Dit is het eenvoudigste niveau en omvat kwalitatieve beoordelingen in een vroeg stadium van het ontwerp.

Niveau 2: het gedetailleerde ontwerp en de bouwprestaties

Dit is een gemiddeld niveau en omvat kwantitatieve beoordelingen van het ontwerp en monitoring van de bouw volgens gestandaardiseerde methoden.

Niveau 3: de prestaties van het gebouw na voltooiing en ingebruikname

Dit is het meest geavanceerde niveau, met monitoring en evaluatie van het voltooide gebouw en de eerste bewoners.

Het basisidee is dat de niveaus een professionele reis vertegenwoordigen van het initiële concept, via ontwerp en constructie, tot aan de realiteit van het voltooide gebouw na de overdracht. Naarmate men in de niveaus vordert, neemt ook de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de rapportage toe – hoe hoger het niveau, des te dichter de gerapporteerde resultaten bij de werkelijke prestaties van het gebouw zoals gebouwd en in gebruik liggen.

Vergelijkbaarheid waarborgen

Level(s) is ontworpen om een minimaal niveau van vergelijkbaarheid te garanderen tussen functioneel equivalente gebouwen. Om ervoor te zorgen dat zinvolle vergelijkingen kunnen worden gemaakt op basis van kwantitatieve resultaten, worden specifieke instructies en richtlijnen gegeven voor elke indicator. Deze vereisen dat gebruikers zich houden aan de onderstaande punten.

-        Gebruik van gemeenschappelijke meeteenheden

-        Voltooiing van de Level(s) gebouwbeschrijving

-        Gebruik van de geciteerde referentiestandaarden en -methoden

-        De vereiste rapportage over sleutelparameters, aannames en datakwaliteit om transparantie te waarborgen

-        De regels die specifiek zijn voor Level(s) en die: sleutelparameters vastleggen, standaardgegevens verstrekken en berekeningsaannames definiëren.

Om het gebruik van Level(s) in de hele EU te ondersteunen, wordt ook een 'principe van gelijkwaardigheid' gevolgd. In de praktijk betekent dit dat nationale tools en methoden, evenals bepaalde privétools en methoden, mogen worden gebruikt als ze expliciet zijn geaccepteerd door Level(s) in de instructies voor elke indicator. Indien een van deze tools of methoden wordt gebruikt, moet het gebruik ervan altijd samen met de resultaten worden gerapporteerd.

I.V Conclusie

Levels biedt een interessante holistische blik op duurzaamheid in een gebouw en is een zeer toegankelijke gemeenschappelijke taal die direct gelinkt is aan meer gedetailleerde en moeilijke systemen zoals de EU-taxonomie.

Door vanaf het ontwerp te kijken naar de impact van bepaalde keuzes in bouw-, gebruiksfase en bij end-of-use kan men een gebouw optimaliseren.