De EU-Taxonomie (deel 1/2)

In dit artikel bespreken we de EU-taxonomie, het Europese kader dat aangeeft hoe de “groene” economie van 2050 eruit zal zien. We verkennen wat de EU-taxonomie precies inhoudt, hoe het bedrijven helpt hun duurzaamheidsprestaties te plannen en te rapporteren, en welke ondernemingen onder deze regelgeving vallen. Daarnaast leggen we uit wat er nodig is om als ‘ecologische’ activiteit te worden geclassificeerd en hoe deze taxonomie de toewijzing van kapitaal naar duurzame initiatieven stimuleert. In een volgend artikel zal meer in detail op de technische screeningscriteria worden ingegaan.

Dit bouwprofartikel werd als volgt gestructureerd:

Wat is de EU-taxonomie?
Wat houdt de EU-taxonomie precies in?
Definitie van ecologische activiteiten
Hoe starten?
Conclusie
Verder lezen

I. Wat is de EU-taxonomie?

De EU-taxonomie is een kader dat bedrijven helpt bij de “groene” transitie door hen te laten plannen en rapporteren over hun duurzaamheidsinspanningen. Het stimuleert de verduurzaming van bedrijfsactiviteiten en faciliteert het ombuigen van kapitaal naar duurzame initiatieven. Hierdoor wordt het voor niet-duurzame activiteiten steeds moeilijker om toegang te krijgen tot nieuw kapitaal en financiering.

Door transparant te zijn over het aandeel ‘ecologische’ activiteiten, verbetert de geloofwaardigheid, betrouwbaarheid en concurrentiepositie van een bedrijf, wat de aantrekkingskracht voor externe investeerders vergroot. Beleggers en financiële instellingen willen hun risico’s beperken en hun rendement maximaliseren, en zullen daarom steeds vaker taxonomie-alignment en ESG-informatie in hun beslissingen integreren.

De EU-taxonomie is een eerste bindend initiatief dat verregaande implicaties zal hebben voor hoe we in Europa nadenken over duurzaamheid en de impact van economische activiteiten. De vooropgestelde principes lijken effectief, aangezien de EU-taxonomie:

⋅ Duidelijke en meetbare definities geeft van duurzaamheid tot in de kleinste details en dit vanuit een holistische en geïntegreerde aanpak;

⋅ Greenwashing of green window dressing tegengaat, waarbij men focust op bepaalde aspecten in een levenscyclus en de negatieve zaken handig negeert;

⋅ Duidelijke en transparante rapportering en vergelijkbare verbetertrajecten mogelijk maakt;

⋅ Een gemeenschappelijk kader (level playing field) biedt binnen Europa waar iedereen volgens gelijke regels kan werken;

⋅ De lat hoog legt omdat het niet volstaat om op één aspect van duurzaamheid uit te blinken, men moet zich op alle zes domeinen inzetten;

⋅ Thema’s zoals maatschappelijke verantwoordelijkheid, mensenrechten, corporate governance, consumentenbelangen en vele andere aspecten van duurzaamheid in de eigen bedrijfsvoering meeneemt;

⋅ Bedrijven in 15 belangrijke sectoren ertoe aanzet om geleidelijk te innoveren en optimaliseren om zo hun manier van werken te verbeteren;

⋅ Incentives biedt via lagere risico’s bij financieringen; en

⋅ Samenwerking en beter begrip doorheen de hele keten zal stimuleren.

II. Wat houdt de EU-taxonomie precies in?

De EU-taxonomie bestaat uit een uniform classificatiesysteem, dat bepaalt welke activiteiten ‘ecologisch’ zijn (eligibility), en uit een methode om de ‘groenheid’ van de economische activiteiten te berekenen (alignment).

Categorieën activiteiten

Het classificatiesysteem heeft betrekking op meer dan honderd economische activiteiten over verschillende sectoren, die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor meer dan 90% van de directe en indirecte broeikasgasemissies in de EU.

De activiteiten zijn via de nace-codes te vinden en zijn ingedeeld in drie categorieën, namelijk:

- Koolstofarme activiteiten: activiteiten die op zichzelf substantieel bijdragen aan één van de zes milieudoelstellingen.

Bijvoorbeeld: de hernieuwbare energieproductie zoals wind-, zonne- en geothermische energie, energie-efficiënte gebouwen en infrastructuur, recycling en afvalbeheer, etc.

- Transitie-activiteiten: activiteiten waarvoor geen technologisch en economisch haalbare koolstofarme alternatieven bestaan, maar die de overgang naar een klimaatneutrale economie ondersteunen op een manier die strookt met een traject om de temperatuurstijging te beperken.

Bijvoorbeeld: de energietransitie van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energiebronnen, de modernisering van de transportsector en infrastructuur om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de ontwikkeling van een circulaire economie

- Faciliterende activiteiten: activiteiten die de overgang naar een koolstofarme economie mogelijk maken, waarbij de activiteiten niet leiden tot een lock-in in activa die de milieudoelstellingen op lange termijn ondermijnen.

Bijvoorbeeld: de aanleg van een elektriciteitsnetwerk, een energieopslag en waterbeheer en -zuivering

Milieudoelstellingen

De verordening beschrijft zes belangrijke milieudoelstellingen die essentieel zijn voor het bepalen en berekenen van ‘ecologische’ economische activiteiten. Het zal de aandachtige lezer niet ontgaan dat deze overeenstemmen met de European Sustainability Reporting Standards (ESRS) voor het luik Milieu uit de CSRD (waarbij 1 en 2 daar samenvallen).

1) Klimaatmitigatie: bijdragen aan de stabilisatie van broeikasgasuitstoot door deze te vermijden, verminderen of stoppen.

2) Klimaatadaptatie: verminderen of voorkomen van de negatieve gevolgen van het huidige of verwachte toekomstige klimaat en de bijbehorende risico's.

3) Duurzaam gebruik en bescherming van water en mariene hulpbronnen: zorgen voor een goede waterkwaliteit, zowel voor oppervlakte- als grondwater, en bijdragen aan een gezonde staat van mariene wateren.

4) Transitie naar een circulaire economie: verhogen van de duurzaamheid, herstelbaarheid en herbruikbaarheid van producten, en verminderen van hulpbronnengebruik door slim ontwerp en materiaalkeuze. Dit omvat ook het ontwikkelen van circulaire bedrijfsmodellen om producten en materialen zo lang mogelijk in gebruik te houden.

5) Preventie en bestrijding van verontreiniging: bijdragen aan een schoner milieu door vervuiling in lucht, water en land te voorkomen of te verminderen.

6) Bescherming en herstel van biodiversiteit en ecosystemen: zorgen voor het behoud, de bescherming en het herstel van biodiversiteit en ecosystemen.

III. Definitie van ecologische activiteiten

Om als 'ecologische' activiteit te worden geclassificeerd onder de EU-taxonomie, moet de activiteit:

- substantieel bijdragen aan één of meer van de genoemde milieudoelstellingen;

- geen significante schade toebrengen aan de andere milieudoelstellingen (Do No Significant Harm);

- voldoen aan minimale sociale waarborgen, zoals de VN-richtlijnen voor bedrijfsleven en mensenrechten en de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen.

De eerste twee stappen vereisen dat de technische screeningscriteria worden gevolgd, wat de technische screeningsfase vormt. Hier gaan we in een volgend artikel verder op in.

IV. Hoe starten?

Alle ondernemingen die CSRD-plichtig zijn zullen moet rapporteren over eligibility en alignment en de bedragen weergeven op vlak van OpEx, CapEx en omzet.

Via het ‘EU-Taxonomy Compass’, kan iedereen het overzicht van de mogelijk ‘ecologische’ activiteiten raadplegen. Deze tool geeft duidelijk weer aan welke doelstelling(en) de activiteiten substantieel bijdragen en aan welke criteria de activiteiten dienen te voldoen. Voor onze lezers zijn alvast de categorieën Bouw en vastgoed en Transport (inclusief zeevaart) relevant.

Aangezien de EU-taxonomie een zeer nieuwe en ook enigszins complexe materie is, gaan er verschillende uitdagingen mee gepaard. De algemene uitdagingen voor de betrokken partijen kunnen geclusterd worden onder:

1. Goed begrip van de EU-taxonomie criteria;

2. Naleving aftoetsen aan technische criteria;

3. Anticiperen op veranderingen (sociale taxonomie, herzieningen om de drie jaar in overeenstemming met technologische ontwikkelingen);

4. Verspreide informatie verzamelen over meerdere afdelingen;

5. Opstellen van extra-granulaire financiële informatie;

6. Zorg voor betrouwbare en traceerbare informatie;

7. Aanpassen van financiële en niet-financiële rapportagesystemen, processen, IT en governance; en

8. Ontwerpen van een gestructureerd proces/beheer voor taxonomie.

V. Conclusie

De EU-taxonomie vormt een belangrijk instrument voor bedrijven die zich willen voorbereiden op een toekomst waarin duurzaamheid centraal staat. Door duidelijke richtlijnen te bieden voor wat als 'ecologische' activiteit wordt beschouwd, ondersteunt het bedrijven bij het verduurzamen van hun bedrijfsvoering en het aantrekken van investeringen. Hoewel het voor sommige ondernemingen nog een uitdaging kan zijn om volledig aan de technische criteria te voldoen, biedt de taxonomie hen een heldere routekaart naar een groenere economie. In de komende jaren zal de taxonomie blijven evolueren, wat bedrijven vraagt om flexibel te blijven en hun strategieën voortdurend aan te passen aan nieuwe ontwikkelingen en vereisten.

Verder lezen

Alle info over de EU-taxonomie gepubliceerd door de Europese commissie: vindt men hier: https://finance.ec.europa.eu/sustainable-finance/tools-and-standards/eu-taxonomy-sustainable-activities_en